tipu sultan information in marathi | टिपू सुलतान यांचा पूर्ण इतिहास

tipu sultan information in marathi:- म्हैसूर साम्राज्याचा टिपू सुलतानच्या शौर्याच्या गोष्टी कोणाला माहिती नाही. इतिहासाच्या पानांमध्ये, टीपू सुलतानाचे (Tipu sultan) वर्णन “म्हैसूरचे शेर” – म्हैसूरचा वाघ असे केले जाते. टीपू सुलतानच्या शौर्यापुढे ब्रिटिशांनाही गुडघे टेकावे लागले होते. या व्यतिरिक्त, तो एक  रणनीतिकार देखील होता, टीपू सुलतान नेहमीच त्याच्या रणनीतीद्वारे त्याच्या अधीन असलेल्या प्रांत जिंकण्याचा प्रयत्न करीत असे. टीपू सुलताने ब्रिटिशांविरुद्धच्या अनेक युद्धात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली.याशिवाय टीपू सुलतान हा ब्रिटिशांविरूद्धच्या लढाईतील भारताचा पहिला स्वातंत्र्य सैनिक म्हणूनही ओळखला जात असे.
चला तर मग आज आपण वाचूया टिपू सुलतान यांच्या जीवनाची रोचक माहिती.

Essay on Tipu sultan In marathi Language | टिपू सुलतान निबंध

Information of Tipu sultan | टिपू सुलतान माहिती

Education of Tipu sultan | टिपू सुलतान याचे शिक्षण

टीपू सुलतानचा (Tipu sultan) जन्म २० नोव्हेंबर 1750 रोजी देवनाहल्ली शहरात झाला होता, आता कर्नाटकच्या बंगलोर म्हणून ओळखला जातो. त्याचे वडील हैदर अली दक्षिण भारतातील म्हैसुर साम्राज्यात एक सैन्य अधिकारी होते आणि आई चे नाव फातिमा फखर-उन-निसा होते. त्याचे वडील 1761 मध्ये म्हैसूर साम्राज्याचे शासक म्हणून सत्तेवर आले. म्हैसूर राज्यात त्याने आपल्या पदासह राज्य केले. स्वत: शिक्षित नसलेले हैदर अली यांनी आपला मोठा मुलगा राजकुमार टीपू सुलतानला चांगले शिक्षण दिले आणि मोठे केले .

टीपू सुलतान यांना हिंदुस्थानी भाषा हिंदी – उर्दू, पर्शियन, अरबी, कन्नड, कुराण, इस्लामिक न्यायशास्त्र, घोडेस्वारी, शूटिंग आणि तलवारबाजी इत्यादी अनेक विषयांवर ज्ञान प्राप्त केले . त्याचे वडील हैदर अली यांचे फ्रेंच अधिकाऱ्याशी राजकीय संबंध असल्यामुळे, तरुण राजपुत्र टिपू सुलतान यांना अत्यंत कुशल फ्रेंच अधिका-यांनी सैनिकी व राजकीय विषयांचे अति उत्तम प्रशिक्षण दिले होते .

Early life of Tipu sultan | टिपू सुलतानच प्रारंभिक जीवन

टीपू सुलतान (Tipu sultan) यांचे प्रारंभिक आयुष्य खूप संघर्षमय होते. शिक्षण आणि राजकीय विषयांचे प्रशिक्षण घेतल्यानंतर वडिलांनी त्यांना युद्धाचे प्रशिक्षण दिले. 1766 मध्ये इंग्रजांविरूद्ध म्हैसूरच्या पहिल्या लढाईत जेव्हा त्याने आपल्या वडिलांचे समर्थन केले तेव्हा तो फक्त 15 वर्षांचा होता. या वर्षांमध्ये, संपूर्ण दक्षिण भारतात सर्वात शक्तिशाली शासक म्हणून हैदर अली प्रसिद्ध झाला.

वडील शासक झाल्यानंतर, टीपूने आपल्या वडिलांचे धोरण पुढे ठेवले जे ते ब्रिटीशांविरूद्धच्या लढाईत फ्रेंच लोकांसोबत होते आणि त्याच वेळी टीपू सुलतानने आपल्या वडिलांच्या बर्‍याच यशस्वी लष्करी मोहिमांमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावल्या .आपल्या वडिलांचे साम्राज्य पतन होण्यापासून वाचवण्यासाठी टिपू सुलतान याने ब्रिटीश ईस्ट इंडिया कंपनीशी बऱ्याच लढाया लढल्या आणि फ्रेंच शासनकर्त्यासोबत आपली उत्कृष्ट कामगिरी करण्याचा प्रयत्न केला. तो आपल्या देशाच्या रक्षणासाठी खूप वचनबद्ध होता यासह, तो आपल्या गर्विष्ठ आणि आक्रमक स्वभावासाठी देखील परिचित होता.

Reign of Tipu sultan in marathi | टिपू सुलतान याचा शासनकाळ

इसवी सन 1779 मध्ये, इंग्रजांनी टीपू सुलतान च्या संरक्षणासाठी असलेल्या महेच्या फ्रेंच नियंत्रित बंदराचा ताबा घेतला. टीपू सुलतानचे वडील हैदर अली यांनी याचा सूड घेण्यासाठी 1780 मध्ये इंग्रजांविरूद्ध शत्रुत्व सुरू केले आणि दुसर्‍या एंग्लो-म्हैसूर युद्धाच्या रूपाने एक मोहीम सुरू केली, ज्यामध्ये त्यांना महत्त्वपूर्ण यश मिळाले. तथापि, युद्धाची प्रगती होत असताना, हैदर अली कर्करोगाने ग्रस्त झाला आणि 1782 मध्ये त्याचा मृत्यू झाला.

आपल्या वडिलांच्या मृत्यूनंतर, 22 डिसेंबर 1782 रोजी टिपू सुलतानने त्याचा मोठा मुलगा म्हणून त्याच्या वडिलांची जागा घेतली आणि म्हैसूर राज्याचा राजा झाला. शासक झाल्यानंतर, टीपू सुलतानने ताबडतोब सैनिकी रणनीतींवर काम करण्यास सुरवात केली, इंग्रजांची प्रगती रोखण्यासाठी मराठ्यांशी आणि मोगलांशी टिपू सुलतान याने एक करार केला. दुसर्‍या एंग्लो-म्हैसूर युद्धाचा अंत करण्यासाठी 1784 मध्ये इंग्रजांसोबत मंगलोर करारावर स्वाक्षरी करण्यात टीपूला यश आले.

शासक म्हणून टीपू सुलतान कुशल मनुष्य असल्याचे सिद्ध झाले. टीपू सुलतान यांनी आपल्या वडिलांनि मागे सोडलेले प्रकल्प जसे की रस्ते, पूल, घरे बांधणे आणि बंदरे इत्यादी कामे पूर्ण केली आणि युद्धात रॉकेटच्या वापर तसेच लोखंडी अंगभूत म्हैसूरियन रॉकेट्स आणि क्षेपणास्त्र यांचा वापर करून सैन्यात नवीन बदल केले. त्यांनी इंग्रजांविरूद्धच्या लढाईत याचा उपयोग केला. आपल्या दृढ प्रयत्नांद्वारे त्याने एक अविश्वसनीय लष्करी शक्ती तयार केली ज्यामुळे ब्रिटीश सैन्य दलाचे गंभीर नुकसान होऊ लागले.

टिपू हा अधिक महत्वाकांक्षी असल्यामुळे त्याने आपला प्रदेश वाढवण्याची योजना आखली आणि त्याच वेळी मंगलोरच्या कराराच्या अनुषंगाने ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीचे सहयोगी राज्य असलेल्या त्रावणकोरवर नजर ठेवली. त्याने डिसेंबर 1789 मध्ये त्रावणकोरच्या धर्तीवर हल्ला केला आणि त्रावणकोरच्या महाराजाच्या सैन्याने सूड उगवला. येथूनच तिसरे एंग्लो-म्हैसूर युद्ध सुरू झाले.

त्रावणकोरच्या महाराजाने ईस्ट इंडिया कंपनीला त्याच्या मदतीसाठी आवाहन केले आणि याच्या प्रत्युत्तरात लॉर्ड कॉर्नवालिसने मराठ्यांसह हैदराबादच्या निजामांशी टीपूला विरोध करण्यासाठी आणि एक मजबूत सैन्य दल तयार करण्यासाठी युती केली.

सन 1790 मध्ये ईस्ट इंडिया कंपनीच्या सैन्याने टीपू सुलतानवर हल्ला केला आणि लवकरच कोयंबटूर जिल्ह्यावर आपले नियंत्रण ठेवले. टिपूने कॉर्नवॉलिसवर हल्ला केला, परंतु तो त्याच्या मोहिमेत अधिक यशस्वी होऊ शकला नाही. हा संघर्ष 2 वर्षे चालू राहिला आणि 1792 मध्ये युद्धाचा अंत करण्यासाठी त्यांनी श्रीरंगपटनामच्या करारावर स्वाक्षरी केली आणि याचा परिणाम म्हणून टिपू सुलतानाला मलबार आणि मंगलोरसह आपले अनेक प्रांत गमवावे लागले.

साहसी टीपू सुलतानने बरेच प्रदेश गमावल्यानंतरही ब्रिटीशांशी वैर राखले. सन 1799 मध्ये, ईस्ट इंडिया कंपनीने मराठा आणि निजामशी युती केली आणि म्हैसूरवर हल्ला केला. हे चौथे एंग्लो-म्हैसूर युद्ध होते, त्या वेळी इंग्रजांनी म्हैसूरची राजधानी श्रीरंगपटना ताब्यात घेतली. या युद्धात टीपू सुलतानला ईस्ट इंडिया कंपनीने ठार केले. अशाप्रकारे टिपू सुलतानची (Tipu sultan) कारकिर्द संपुष्टात आली आणि टीपू आपल्या वडिलांच्या पावलांवर चालून वीरगतीस आला.

Tipu sultan’s war | टिपू सुलतान चे युद्ध

टीपू सुलतानने (Tipu sultan) आपल्या कारकिर्दीत 3 मोठ्या लढाया केल्या आणि तिसर्‍या मोठ्या लढाईत त्याने वीरगती गाठली.

टिपू सुलतानची पहिली सर्वात मोठी लढाई ही दुसरी एंग्लो-म्हैसूर लढाई होती. टीपू सुलतान हा एक शूर योद्धा होता आणि दुसर्‍या एंग्लो-म्हैसूर युद्धामध्ये त्यानेही आपली क्षमता सिद्ध केली. त्याच्या वडिलांनी त्याला ब्रिटीश सैन्याशी लढाई करण्यासाठी लढाईत पाठवले आणि त्याने सुरुवातीच्या युद्धामध्ये संघर्षाने आपले धैर्य दाखविले.

युद्धाच्या दरम्यानच टिपू सुलतानचे वडील हैदर अली यांना कर्करोग नावाच्या आजाराने ग्रासले. वडिलांच्या मृत्यूनंतर, टीपू सुलतान हा 1782 मध्ये म्हैसूरचा शासक बनला.टीपू सुलतानने युद्धामध्ये उत्कृष्ट कामगिरी बजावल्यानंतर 1784 मध्ये मंगलोरच्या कराराने युद्धाची सांगता केली आणि यश संपादन केले.

टीपू सुलतानची तिसरी एंग्लो-म्हैसूर लढाई ही ब्रिटिश सैन्याविरूद्धची दुसरी सर्वात मोठी लढाई होती. तथापि, या लढाईत टीपू सुलतानचा जोरदार पराभव झाला. श्रीरंगपटनाच्या कराराने युद्धाची समाप्ती झाली आणि त्यामुळे त्यांचे अर्धे प्रांत ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनी, हैदराबादच्या निजाम व मराठा साम्राज्याचे प्रतिनिधी यांच्याकडे सोपवले गेले.

यानंतर, इ.स. 1799 मध्ये चौथी एंग्लो-म्हैसूर लढाई झाली, हि टीपू सुलतानची तिसरी सर्वात मोठी लढाई होती. यात टीपू सुलतानने ब्रिटीश सैन्याविरूद्ध जिगरीची लढाई केली पण या युद्धात त्याला मोठा पराभव पत्करावा लागला. यात त्याने म्हैसूर साम्राज्याला गमावले आणि यात त्याचा मृत्यूही झाला.
अशाप्रकारे, टिपूने आपल्या जीवनात तीन मोठ्या लढाया लढल्या आणि त्यासह त्याने आपले नाव इतिहासाच्या पानांमध्ये नोंदवले.

Tipu sultan Information | टिपू सुलतान याचे वैयक्तिक जीवन

टीपू सुलतानचे (Tipu sultan) पूर्ण नाव सुलतान सईद वालशरीफ फतह अली खान बहादूर साहब टीपू होते . ते सुन्नी इस्लाम धर्माचे होते . टिपू सुलतानच्या पत्नीचे नाव सिंध सुलतान होते, टीपू सुलतानच्या आयुष्यात बरेच विवाह झाले ज्यामुळे त्यांची बरीच मुलं झाली, त्यातील काही म्हणजे- शाहजादा हैदर अली सुलतान, शहजादा अब्दुल खलिक सुलतान, शाहजादा मुही-उद-दीन सुलतान,शहजादा मुइझउद्दीन सुलतान होते.

वसाहतवादी इंग्रजांविरूद्ध आपल्या साम्राज्याचा बचाव करताना रणांगणावर मरण पावले गेलेल्या पहिल्या भारतीय राजांपैकी एक म्हणून टीपू सुलतान यांचे नाव आहे.

Death of Tipu sultan | टिपू सुलतान याचा मृत्यू

टिपू सुलतान (Tipu sultan) हा आपल्या तिसऱ्या मोठ्या युद्धात 4 मे 1799 रोजी मरण पावला. हे चौथे इंग्रज-म्हैसूर युद्ध होते. म्हैसूरची राजधानी श्रीरंगपटना येथे त्यांचे निधन झाले. ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीने म्हैसूरवर हल्ला केला, टीपू सुलतानचा विश्वासघात करून त्याला ठार मारले आणि म्हैसूर ताब्यात घेतले. त्यांच्या पार्थिवाला म्हैसूरच्या (आज कर्नाटक म्हणून ओळखले जाते) श्रीरंगपटना शहरात दफन करण्यात आले. इंग्रजांनी टिपू सुलतानची तलवार ब्रिटनला नेली. यासह, त्याने आपल्या साम्राज्याचा बचाव करताना युद्ध लढताना स्वतःच्या प्राणाचे बलिदान दिले आणि तो शहीद झाला.

Interesting Facts About Tipu sultan | टिपू सुलतानची रोचक माहिती

• टीपू सुलतानच्या (Tipu sultan) मृत्यूनंतर ब्रिटीशांनी त्याची तलवार घेतली, ब्रिटनमध्ये जाऊन आपल्या विजयाची ट्रॉफी मानली आणि तेथील संग्रहालयात ती बसविली.
• टिपू सुलतान आणि त्याचे वडील हैदर अली यांच्या योजनेवर आधारित, प्रथम रॉकेटचा शोध फ्रेंचांनी लावला होता. जो ब्रिटीश सैन्याच्या विरोधात वापरला गेला.

मित्रानो तुमच्याकडे जर टिपू सुलतान याच्या विषयी अधिक माहिती असेल तर आम्हाला कंमेंट बॉक्स मध्ये कळवा आम्ही ते या tipu sultan information in marathi  या article मध्ये upadate करू
tipu sultan information in marathi हि पोस्ट जर तुम्हाला आवडली असेल तर ती तुमच्या मित्रमंडळी मध्ये share करायला विसरू नका.

READ ALSO:- Information of Steve jobs in Marathi